ISO 14001:1996 Çevre Yönetim Sistemi Işletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen yönetim sistemine "Çevre Yönetim Sistemi" adı verilir.
ISO Nedir? Uluslararası Standartlar Organizasyonu (International Organization for Standardization)'nun kısaltılmış halidir. 1947 yılında kurulmuş olup, merkezi İsviçre'nin Cenevre Şehri'ndedir. Kuruluş amacı; dünya çapında geçerliliği olacak şekilde standartlar yayınlamak ve böylelikle ürünlerin/hizmetlerin uluslararası dolaşımına katkıda bulunmaktır. ISO 14000 Nedir? Ürünün, hammaddeden başlayıp nihai ürün haline getirilerek müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli muayeneler ve önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan bir sistemin kurulmasını tarif eden ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından yayınlanmış olan standartlar serisidir (ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi Standardı). ISO 14000 bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir. Çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayanır. Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şart koşar. ISO 14000'in Tarihçesi ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi Standardı'nın hazırlanması ilk olarak 1992 yılının haziran ayında Rio'da yapılan dünya zirvesinde alınan kararlara ve Rio Sözleşmesi'nde yer alan prensiplere dayanmaktadır. Rio'da yapılan dünya zirvesinden yaklaşık 1 yıl sonra, 1993 yılında ISO tarafından, uluslararası çevre yönetim standardlarını hazırlamak üzere, yaklaşık 50 farklı ülkenin temsilcilerinden oluşan bir teknik komite kuruldu. Bu komitenin çalışmaları neticesinde 1996 yılı Eylül ayında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardı yayınlanarak hayata geçirildi. Halen ISO 14000 standardının uygulaması gönüllülük esasına dayanmakla birlikte, yakın bir gelecekte gerek toplumun, gerek uluslararası kuruluşların ve gerekse devletlerin zorlaması ile standardın zorunlu bir uygulamaya dönüşeceği tahmin edilmektedir. ISO 14000 Standardı Nedir? ISO 14000 serisi ISO Standard Geliştirme Komitesi TC207 tarafından geliştirilmiş bir Çevre Yönetim Standardı'dır. Bu seri, kuruluşlarla ilgili tüm çevresel konuları kapsamak üzere tasarlanmıştır ve kuruluşların çevresel etkilerin önceliğini tespit ederek bu etkileri yönetmeleri ve kontrol etmeleri konusunda kaynak niteliğindedir. ISO 14001'in bölümleri: Genel gereksinimler, Çevre politikası, Planlama, Uygulama ve Operasyon Düzeltici ve önleyici faaliyet, ve Yönetimin gözden geçirmesi'dir. ISO 14000 serisi diğer çevresel standardlarla uyumludur TC 207 ISO komitesi tarafından geliştirilmiştir. Bu seri aşağıdaki standardlardan oluşur: ISO 14004 - Çevre Yönetim Sistemleri - Temel Sistemler ve Destekleyici Teknikler Hakkında El Kitabı; ISO 14010 - Çevresel Tetkik İçin El Kitabı - Genel Çevresel Tetkik Prensipleri; ISO 14011 - Çevresel Tetkik İçin El Kitabı - Tetkik Prosedürleri - Çevre Yönetim Sistemlerinin Tetkiki; ISO 14012 - Çevresel Tetkik İçin El Kitabı - Çevre Tetkikçileri İçin Yeterlilik Kriterleri. ISO 14000'in Yararları - Şirket faaliyetlerinin çevreye olan etkisi ve çevre riskleri belirlenerek kontrol edilebilir ve bu sayede çevreyi olumsuz etkileyen unsurlar azaltılır. - Hammadde ve enerji kullanımındaki azalma ve atık giderim maliyetlerindeki düşüşle beraber toplam maliyetin azalması,Çevre etkilerinden kaynaklanan maliyetler düşer. - Çevre ile ilgili yasalara ve mevzuata uyum sağlanır. - Uygunsuzluklar ve riskler önlenir, - Acil durumlarda meydana gelebilecek çevre etkileri azaltılır veya tamamiyle ortadan kaldırılır - Proses veriminin artması sağlanır Yasal kurumlara karşı, mevzuat ve yönetmeliklere uyulduğu dökümante edilmiş çevre yönetim sistemi ve ISO 14001 Belgesi ile gösterilebilir. - Gerek ulusal, gerekse uluslararası arenada tanınmışlık sağlanarak kuruluşa prestij kazandırır. - Şirket personeline verilen eğitimler sayesinde çalışanlarda çevre bilinci artar. - Çevreye zarar vermeyen bir işletmede çalışmak, çalışanları motive eder. - Tüketicinin çevre ile ilgili beklentilerine cevap verilir ve bilinçli tüketicilere erişebilme ve onları kazanma sansı artar. - Kaynaklar etkin kullanılır (enerji, su, vb. tasarrufu sağlanır). - Çevreye bırakılan atıklar azalır. - Uluslararası ticarette rekabet edebilirliğin artması sağlanır ISO 14000 Uygulama Aşamaları a) Projeye Başlangıç Hazırlıklarının Yapılması: Projeyi yürütecek çalışma ekibinin oluşturulması, uygun çalışma ortamı ve şartlarının belirlenmesi, gerekli standard ve kaynakların temini ve çalışma planının oluşturulması bu aşamada gerçekleştirilmektedir. b) Gerekli Eğitimlerin Verilmesi: Çevre Yönetim Sistemi ve proje aşamalarının tanıtılması ve ilgili personelin bilgilendirilmesi eğitim verilmektedir. Bu kapsamda verilen eğitimler aşağıda tanımlanmıştır. ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi Eğitimi Çevre Sistem Dökümantasyon Eğitimi İç Tetkikçi Eğitimi c) Sistem Dökümantasyonunun Oluşturulması: Gerekli dökümantasyon (Çevre El Kitabı, Organizasyon El Kitabı, Prosedürler, Talimatlar, Formlar, vb.) hazırlanır. d) Sistemin Uygulanması: ISO 14000 standart gereklerine uygunluğu doğrulanan dokümantasyona göre uygulamalar hayata geçirilir. Uygulamalar incelenerek aksaklıklar belirlenir ve gerekli düzeltme önerileri sunulur. e) İç Tetkiklerin Yapılması: Sistemin kurulmasını müteakip KOBİGEM danışmanının gözetiminde oluşturulan iç tetkik ekibi tarafından tetkikler yapılır ve sonrasında sonuçlar üst yönetime rapor halinde sunulur. f) Belgelendirme Başvurusunun Yapılması: Sistem belgelendirme için hazır olduğunda, belgelendirme başvurusu müşteri tarafından ilgili belgelendirme kuruluşuna yapılır.
