Akreditasyon, yetkili bir kuruluş tarafından, bir kişi ya da kuruluşun ürettiği ürün ya da yaptığı hizmetin belirlenen uluslararası kabul görmüş kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğinin onaylanması ve denetlenmesidir.
Bir ürün ya da hizmetin pazara sunulmasını teminen akreditasyona konu olan dört temel unsur mevcuttur.
*Kalibrasyon ve test laboratuvarlarının akreditasyonu:
Üretim ve ticarete konu olan, her tür ölçümü yapan laboratuvarların test/kalibrasyon sonuçlarının ulusal ve uluslararası metroloji, ölçüm standartlarına uygun olması ve bu ölçümlerin uluslararası kuruluşlarca belirlenen kurallara göre yapılmasının teyidi.
*Ürün/hizmet belgelendirmesi yapan kuruluşların akreditasyonu:
Pazara sunulan her ürün veya hizmetin ulusal veya uluslararası kabul görmüş standart, direktif ve kurala uygun olarak üretildiğinin garanti altına alınmasının teyidi.
*Sistem belgelendirmesi yapan kuruluşların akreditasyonu:
Üretim veya hizmet sektöründe faaliyet gösteren bir kuruluşun ulusal veya uluslararası kabul görmüş standartlara göre belirli bir kalite güvence modeline (örneğin;ISO 9000, QS9000, ISO14000 gibi) uygun faaliyet gösterdiğini onaylayan kuruluşların tescil edilmesi.
*Personel belgelendirmesi yapan kuruluşların akreditasyonu:
Yukarıda belirtilen her üç konuda faaliyet gösteren kurluşlarda çalışan teknik personelin eğitim ve belgelendirmesini (örneğin; tahribatsız muayene, kaynak konusunda çalışan personel ) yapan kuruluşların faaliyetlerini ulusal ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirdiğinin teyidi.
Avrupa Birliği'nde laboratuvar yeterliliğini belirleyen akreditasyon kuruluşları, belgelendirme kuruluşları ve muayene kuruluşları arasında, bir tür kalite güvence sistemine ihtiyaç duyulmuştur. Avrupa Komisyonu, sözkonusu kuruluşlar arasında kalite teminatını sağlayacak bir sistem geliştirmek üzere, ulusal akreditasyon kuruluşlarını biraraya getirerek, Avrupa Akreditasyon İşbirliği Programı'nı teşkil etmiştir.
Akreditasyona konu olan dört temel oluşumda faaliyet gösterecek olan kurum ve kuruluşların uluslararası kabul görmüş kriterlere göre faaliyet göstermesini sağlamak üzere, mevzuat uyumunun ve uygulamasının önemli parçalarından biri olan Türk Akreditasyon Kurumu'nun (TÜRKAK) kuruluşuna dair 4457 sayılı Kanun 4 Kasım 1999 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, kuruluş çalışmalarını tamamlayan kurum, 15 Haziran 2001 tarihi itibariyle akreditasyon başvurularını kabul etmeye başlamıştır.
TÜRKAK'ın Ulusal Akreditasyon Sisteminin oluşması için gerekli olan bazı şartları yerine getirmesi gerekmektedir.
Sözkonusu şartlardan birincisi, 'metroloji' altyapısının oluşturulmasıdır.
Ulusal Akreditasyon sisteminin dengeli bir biçimde gelişmesi için gerekli olan şartlardan bir diğeri, yetkin bir denetçi potansiyelinin oluşturulmasıdır.
Uluslararası alanda kabul görmüş bir akreditasyon sistemi için vazgeçilemez koşullardan üçüncüsü ise; akreditasyon otoritesinin varlığıdır.
Türk Akreditasyon Kurumu tarafından, genelde 'uygunluk değerlendirme kuruluşları' olarak bilinen,
* Laboratuvarlar: TS EN ISO/IEC 17025
* Ürün belgelendirme kuruluşları: TS EN 45011,
* Muayene kuruluşları: TS EN 45004,
* Sistem belgelendirme kuruluşları: TS EN 45012,
* Personel belgelendirme kuruluşları: TS EN 45013,
standartları esas alınarak değerlendirilmekte ve talep edenler arasında uygun görülenler akredite edilmektedir.
Yararlanılan kaynak: Akdeniz İhracatçı Birlikleri dokümanları, Araştırma Serisi 7/2/2002
