Işletmeniz için yeni yapacağınız yeni tercih doğal olarak, bu yatırımınızdan en iyi ve uzun vadeli dönüşümü alabilmeniz yolunda olacaktır. Bu yönde yapacağınız teknoloji tercihi ise yapacağınız yatırımın ömrünü ve size olan geliştirme ve süreklilik maliyetlerini belirleyecektir.
Burada bazı teknolojiler hakkında satır-arası teknik bilgileri sunmak isteriz. Bu bilgiler bir çok Satın-Alan Yöneticinin bilgi dışında olmasına rağmen Satışçılar tarafından üzerlerine bastırılarak söylenmekte ve bir "Satış Repliği" olarak
İşletim Sistemleri
Kurumsal çözümlerde, sistemin çalışacağı işletim sisteminin seçimi firmanın ileride karşılaşacağı pürüzlerin genel maliyetini ve firmanın değişikliklere verebileceği tepki hızını belirleyecektir.
İşletmelerde genel olarak kullanılan işletim sistemleri Windows, Linux, AS400 ve Unix dir.
Geçmişte yaygın olarak orta ve büyük ölçekli ihtiyaçlara cevap verebilen AS400 sistemleri, günümüzde gelişen daha küçük ölçekli sistemler karşısında yüksek maliyetleri sebebiyle orta ve büyük (100-250) ölçekli çözüm olarak daha uygun kalmaktadırlar. Ayrıca AS400lerin genelde yeni teknolojilerin gerisinde kaldıklarının ve yeni küçük ve orta ölçekli yatırımlar yeteri kadar esnek olmadıklarıda unutulmamalıdır.
Orta ve büyük sistemler arasında en yaygınlarınlarından olan Unix tabanlı işletim sistemleri yüksek performans ve süreklilik gerektiren sistemler için uygundur. Unix sistemleri genellikle yüksek kurulum, destek ve geliştirme maliyetleri getirir.
Genel kullanıcıya hitap eden Windows tabanlı ağ sistemleri düşük maliyet ve kullanıcının kolayca alışabileceği sistemler olup. Nispeten düşük performans ama geniş kullanım imkanı sunar. Window tabanlı sistemler diğer işletim sistemlerine göre daha kırılgan olmakta ve daha sık bakım desteği gerektirmektedirler.
Linux işletim sistemi son 10 yılda ortaya çıkan Unix tabanlı küçük ve orta ölçekli ihtiyaçlara cevap verebilen bir Windows Sistemi alternatifidir. Düşük lisans, kurulum ve destek maliyeti sebebiyle özellikle WEB tabanlı yazılım ve bilgi işlem sistemlerinin tercihidir. 2002 yılı Avusturalya Kurumsal Bilgi Işlem istatistiklerine göre küçük ölçekli sunucuların %58 ine Linux tabanlı sunucular %20lik bir artışla hakim olmuştur.
Yazılımlar
Gelişen yazılım teknolojisi, özellikle kurumsal yazılımlarda daha geniş ölçekli yazılımların daha kolayca geliştirilmesine imkan sağlamaktadır. Bu durum, gelişen işletmeler için, gelişen operasyonlarını desteklemede büyük bir kolaylık sağlamaktaysada, karar verenler için, yeni masrafların ortaya çıkıp çıkmamasında etken olmaları konusunda önemli sıkıntılar yaratabilmektedir.
Günümüzde yazılım Masa-Üstü, WEB tabanlı ve Dağınık Sistemler olarak üç ana kategoride geliştirilmektedir.
Dağınık-Sistemler, dağınık coğrafik yapıdaki işletletmeler için uygun olamakta; yüksek hacıim, yüksek performans ve komplex yazılım ihtiyaçlarına cevap verebilmektedirler.
Masa-Üstü uygulamalar kolay geliştirme süreçleri ve basit çözümlere hazır cevap sunabilmeleri sebebiyle yazılımların büyük bir kısmı bu gruptadır. Fakat geniş coğrafik yapı veya sürekli değişen/gelişen yazılım ihtiyaçlarının olduğu işletmelere dağıtım, kurulum ve destek zorluğu ve de buna bağlı olarakda en maliyet getirebilmektedir.
WEB Tabanlı uygulamalar son yıllarda gelişen internet teknolojisi sebebiyle intranet (firma içi uygulama) ve extranet (firma dışı uygulama) olarak geniş kullanım alanı bulmuş ve yeni uygulamaların tercihıdir. WEB tabanlı uygulamalar yaygın internet ağı sebebiyle kolayca coğrafik olarak genişleyen işletmelere cevap verebilmektedir. Ayrıca yazılımın sadece bir yada bir kaç sunucu üzerinde kuruluyor olması uzun sureli geliştirme ve büyüme çizgisi gösteren işletmlere doğal olarak yazılım kurulum ve destek kolaylığı getirmektedir. WEB tabanlı uygulamalar içerdiği farklı teknoloji ve mantık sebebiyle farklı bir türde teknik tecrübe gerektirmektedir. Avusturalya daki istatistiklere göre 2002 yılında yeni başlatılan kurumsal (orta ve büyıük ölçekli) projelerin %83ü WEB tabanlı olarak geliştirilmiştir. WEB tabanlı teknolojilerin seçimi Amerika Birleşik Devletleri’nde de benzeri oranlarda yüksektir.
Veri Tabanları
Bilgi Işlem sistemleri için Veritabanı seçimi genelde tutulacak bilginin hacmi ve kullanım amacı ile ilgiliysede maliyetde kararda önemli bir etkendir. Ayni zamanda geliştirilmesi amaçlanan yazılımın tasarımı ve kullandığı teknoloji Veritabanları arasında geçişı kolaylaştırma açısından; dolayısı ile maliyeti düşüren bir etkendir.
Yeni yazılım projelerinde standart SQL sorgulama dilini kullanan bir teknoloji kullanmak işletme için, önce ucuzla başlama ve sonra gerektiğinde daha yüksek lisanslı büyük teknolojilere geçiş imkanı verebilmektedir.
Gelişen teknoloji ORACLE, MSSQL, PROGRES, INTERBASE, INGRESS, DB2 ve OBJECTSTORE gibi kendini ispatlamış veriyabanlarına alternatifler üretmektedir. MySQL, MAXDB, POET ve FIREFOX gelişen düşük maliyetli yeni nesil veritabanlarına örnektir. Bugün MySQL, Linux işletim sistemi ile Siemens, Avusturalya Posta, Telecom ve NASA gibi büyük kurumlarda başarı ile kullanılmaktadır.
Birazda Markalar ve Jargonlar hakkında...
Herderde Deva Hazır Bilgi İşlem Sistemi Çözümü
Kurumsal Bir işletme iseniz hazır bir paket çözümün satın alındığina ve onun uzerinde tekrardan aylarca ve yıllarca uğraşıp işinize yarayan bir sistem elde ettiğinize tanık olmuşsunuzdur, yada olacaksınızdır.
Peki madem çözüm hazır neden tekrardan bukadar üzerine uğraşmak gerekiyor?
Bir işletme için Bilgi Işlem alanında “Hazır Çözüm Yoktur; İhtiyaca En Yakın Çözüm Vardır”. Kurumsal projelerde ihtiyaca en yakın çözümler, ileriye dönük planlar doğrusunda belirlenir ve seçilir.
Hazır sistemler genelde bir çok potansiyel müşterinin ihtiyacını kayrşılayabilmek amacı ile geniş bir yapıda hazırlandıkları öncelikle altındaki veri tabanının ve sonrada ekranlarınmüşterinin ihtiyacına göre baştan uyarlanmaları gerekecektir ki bu süreci genelde “Danışmanlık” hizmetleri alında müşteriye sunulur.
Hazır sistemler ilk aşamadaki lisans ve de ihtiyaca yönelik değişikliklerin yapılmasındaki maliyet açısından, “Sıfır” dan başlanarak yapılan bir projeye göre daha masraflı ve düşük geri dönüşümlü olabilir. Uzun ve Stratejik açıdan önemli projelerde, ihtiyaca göre sıfırdan proje hazırlamak genelde, çalışılan uzman kadronun tecrübesine doğru orantılı olarak, daha iyi verim sağlayabilir.
Bir başka deyişle hazır da alınsa baştan da yazılsa her halikarda uyarlama süreceden geçilecektir ve bu bilgi işlem yeni bilgi işlem sisteminize geçişte en kritik, en pahalı süreciniz olacaktır. Burada önemli olan uzman kadronun oluşturulup gerekli analizlerin doğru yapılmasıdır.
Bu amaçla batıda kullanılan bir yöntem, bağimsız veya bir ürüne bağımlı çalışmayan bir danışmanlık firmasını çağırıp, ön proje olarak gerekli analiz çalışmalarını yaptırtmaktır.
Nesne Odaklı Mimari ve Yazılım Tasarımı
1990 larda yaygınlaşan Obje/Nesne Odaklı Tasarım ve Programlama Teknolojisi (Object Oriented Design and Programing Technologies) bütün bir sistemin belirlenmiş bazı tasarım prensiplerine göre oluşturulmasını ve geliştirilmesini hedfler. Dolayısı ile tasarım vede yazılım daha katı kurallar içerisinde standart bir yapıya oturtularak mimari yapı güçlendirilir.
Tasarımdaki zorluk ve gerektirdiği uzmanlık sebebiyle Nesne Odaklı yazılım projeleri başta yüksek maliyetli ve yavaş gelişen projeler gibi görünsede uzun vadede daha düşük maliyetli ve hızlıdırlar.
Bugün dünyadaki hızlı gelişen JAVA, DELPHI, PHP gibi tüm yazılım dillerin ortak özelliği Nesne Odaklı tasarım içermektedirler. Fakat kullanıp kullanmama tercihi yazılımcının olduuğu, Sizin için geliştirilen yazılımların Nesne Odaklı Mimari kullanmasını garantilemez.
ORACLE-FORMS ve Microsoft Visual Basic kendi teknelojileri içerisinde bazı isimlendirmelerde “Nesne Odaklı” terimini kullanarak yanılmacalara sebep olsalarda bu diller gerçek anlamda Nesne Odaklı Tasarım Teknolojisi içermemektedir.
ORACLE-Forms Programları
Genel bir yanlış önyargının aksine ORACLE’ın temel çözümü sunduğu veritabanı teknolojisidir. Oracle kurumsal veritabanı alanında küçük- orta ölçekli veritabanı alanında baskın isımdir.
Kurumsal alandaki ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla yazılım alanında ORACLE-FORMS teknolojisini üretmekle birlikte bu teknoloji 1998 li yıllardan itibaren batılı ülkelerdeki projelerde düşük performans, yüksek geliştirme, oprerasyon maliyetleri ve sınırlı destek yüzunden terk edilmiştir. Malesef ORACLE-FORMS tabanlı çözümler halen Türkiye’de kullanılmakta ve önerilmektedir.
ORACLE, 1998 de Java tabanlı BORLAND JBUILDER yazılım teknolojisini lisanslamış ve yeni projelere artık bu ürünü çözüm olarak sunmaktadır. Türkiye’de Java yazılım teknolojisinin fazla yaygın olmaması, bu teknolojinin gerçek değerine rağmen, seçiminde işletme için maliyeti arttırıcı ve kaliteyi düşürücü bir etken olabilmektedir.
JAVA Programlama Dili
Gerçek bir Nesne Odaklı, orta ve büyük ölçekli yazılım teknolojisi olan Java kendisinde önceki dillereden, MasaÜstü, WEB tabanlı ve Dağınık Sitemlere aynı anda cevap verebilme mimari kabiliyeti ile ayrılmaktadır. Bu gün dünyada orta ve büyük ölçekli kurumsal yazılımlarda Java tercih edilirken, takipçisi olan .NET teknolojisinden daha sağlam, geniş ve düşük maliyetli imkanlar sunabilmektedir.
PHP Programlama Dili
Dünyada 2004 yılının en iyi WEB tabanlı yazılım dili seçilen ve gMail, Facebook gibi global yazılımların arkasındaki teknolojik hamur olan PHP, düşük maliyetli kurumsal yazılım imkanları sunmakta ve potansiyel rakibi Microsoft ASP teknolojisine karşı "oldukça düşük" maliyetli bir teknolojik yenilik sunmaktadır.
PHP bugün başta OpenSource ve IBM tarafından desteklenmekte ve GENERAL DYNAMICS, GENERAL ELECTRICS, IBM, CITIBANK, HEWLET PACKARD NATIONAL BANK ve AUSTRALIA POST gibi global kuruluşlar tarafından, gerekirse Java entegrasyonu ile kullanılmaktadır.
Visual Basic Programlama Dili
VisualBasic(VB) Masaustü yazılımlarda en çok kullanılan dillerden biridir. Microsoft’un ürünü olan VB yaygın olması sebebiyle programcı kaynağı çekmemektedir. Dillin çok kuralsız ve zaman için de Microsoft tarafından düzensizce geliştirilmesi sebebiyle büyük VB projeleri programlama standartları ve mimarisi ekikliğinden doğan maliyet artışı yaşanmaktadır. Microsoftun tüm hedeflerine rağmen VB bir Nesne Odaklı Programlama teknolojisine ulaşamamıştır.
Delphi Programlama Dili
Borland Delphi Nesne Odaklı Programlama sahip olduça yüksek verimli bir MasaÜstü yazılım dilidir. Nesne Odaklı mimarisi, geliştirme ve destek verimliliğini arttırmakta ve uzun vadeli büük projelerde %25 lere varabilen maliyet tasarrufu yapabilmektedir.
