Uluslararası teknoloji transferi, dünyadaki teknolojik gelişmelerin izlenmesi, gereksinim duyulan teknolojilerin seçimi, seçilen teknolojilerin ülkeye ithali, ithal edilen teknolojilerin ulusal koşul ve teknolojilere uyarlanarak üretime geçilmesi, geliştirilmesi, yayılması olmak üzere birbirini izleyen işlemlerden oluşmaktadır.
Uluslararası teknoloji transfer sürecinde aşağıdaki dört aşama mevcuttur:
Edinme, benimseme
Gereksinim duyulan teknolojinin seçimi, elde edilmesi, tanımlanması ve öğrenilmesidir.
Özümseme/uyarlama
Kullanılabilmesi için teknolojinin ulusal gereksinimlere ve koşullara uygun hale dönüştürülmesi, yeni koşulların özelliklerine entegre edilmesi ve teknolojide gerekli mühendislik ve uygulama ayarlamalarının yapılmasıdır.
İyileştirme, geliştirme
Edinilmiş olan teknolojinin AR-GE olanaklarıyla beraber geliştirilmesidir.
Yaratma, yayma
Teknolojinin sektör içinde ve sektörler arasında yaygınlaştırılmasıdır. Bu aşamadan sonra teknoloji alıcılığı, teknoloji yaratıcılığına dönüşür.
Uluslararası teknoloji transfer yöntemleri genel olarak ikiye ayrılır:
Doğrudan teknoloji transferi
Doğrudan yabancı sermaye yatırımı
Çok uluslu ana şirketlere bağlı şirketlerin dışarıda üretim için yerleşmeleriyle beraber, şirketler arasında patent, know how, marka, yönetim ve pazarlama deneyimleri vb. transfer edilen teknolojileri kapsar.
Teknoloji transfer sözleşmeleri
Lisans anlaşması, yönetim sözleşmesi, teknik yardım sözleşmesi, anahtar teslim anlaşmalar, teknik işbirliğini kapsar.
Lisans anlaşması, bir firmanın elinde bulundurduğu belirli haklarının kullanımını belirli bir süre boyunca bir ücret karşılığında bir başka firmaya devretmek amacıyla yapılan hukuki sözleşmelerdir. Yönetim sözleşmeleri yönetim bilgisini oluşturan sözleşmelerdir. Teknik yardım sözleşmesi, yatırım ya da üretim teknolojileri ile ilgili teknik hizmet, danışmanlık ve benzer hizmetlerin temini için iki ya da daha çok taraflı olarak ülkeler ya da firmalar arası yapılır. Anahtar teslim anlaşmaları yatırım öncesi ve yatırım sırasında, bir fabrikanın faaliyetleri için gerekli teknik hizmetleri kapsayan teknolojilerin bir paket halinde sağlanmasını öngören anlaşmalardır. Teknik işbirliği sözleşmesi, uzmanların fikir alışverişi, eğitim/staj sağlama, ortak ARGE yapma, kalite kontrol vb. şekillerde iki veya daha fazla taraf arasında yeni teknolojiler geliştirmek veya teknoloji değişimini sağlamak amacıyla yapılır.
Makine-donanım alımları
Teknoloji transfer sözleşmelerinin ardından alınan makine ve donanıma ait sözleşmelerdir.
Finansal kiralama
Finansal kiralama, üretim tesis ve makinelerinin yurtdışından kiralanmasına olanak tanır.
Yabancı uzman çalıştırılması
Yabancı teknik adam çalıştırılmasını kapsar.
Serbest bölgeler
Gümrük mevzuat muafiyetinin sağlandığı bölgelerdir.
Uluslararası taşeronluk
Endüstriyel ve ticari olmak üzere ikiye ayrılan, bir firmanın yurt dışında bağımsız başka bir firmaya bir işin bir bölümünü ya da bütününü yaptırdığı anlaşmadır.
AR-GE faaliyetleri
Ortak AR-Ge projeleri ile teknolojinin transferini kapsar.
Dolaylı teknoloji transferi
Kamu bilgisi
Teknik dergi, kitaplar, mesleki yayınlar ve konferansları kapsar.
Eğitim
Eğitim programları ve kısa dönemli kursları kapsar.
İnsan kaynakları
İş gücünün dolaşımını, yabancı uzmanların işe alınmasını, yurtdışına iş ziyaretlerini, araştırma ve inceleme gezilerini vb. kapsar.
Yararlanılan kaynak: Dış Ticaret Dergisi, Ocak 2001
Derleyen: Memet Özkan
Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
