Yatırım teşvik belgesi almamış olupta, yatırım yapmak isteyenlere devlet yatırım indiriminden yararlanması için 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Ek.2 maddesinin 1.fıkrasının 4.numaralı bendinde 4108 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle yeniden düzenleme yaparak indirim imkanı sağlamıştır.
Teşvik belgesi almadan yapılan yatırımlar, yatırım teşvik belgeli yatırımlar gibi endekslemeye konu edilemezler.
Yatırım projesi hangi yıl vergi dairesine bildirilmişse o yılın mevzuat hükümleri uygulanır.
Yatırım teşvik belgesi aranmaksızın yatırım indirimi uygulaması ile yatırımın türü ve miktarı yöre ve sektör itibariyle belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı müşterek bu konuda yetkilidir.
02.06.1995 tarihinde 4108 sayılı kanunla yürürlüğe giren yatırım teşvik belgesiz yapılan yatırımlardan yararlanılacak yatırım indirim esasları şu şekildedir.
Yatırım teşvik belgesiz yatırım yapmak isteyen mükellefler yatırım indiriminden yararlanabilmeleri için tebliğin ekinde bulunan Ek.2 deki yatırımlarını tamamlanmasına ilişkin bildirim formundan iki nüsha düzenleyerek yapacağı yatırımları gösteren ayrıntılı bir liste ile birlikte bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirmek mecburiyetindedir. Başvuru tarihinden önce yapacağı yatırımlar teşvik belgesiz yatırım indirimi istisnasından yararlanamaz. Bu nedenle, yatırıma başlamadan önce bildirme işlemini yapmak zorundadır.
Mükellef yatırımı tamamladığı halde, tamamladığını proje bitiş tarihinden itibaren 2 ay içinde vergi dairesine bildirmezse yatırım hiç yapılmamış kabul edilip yatırım indirimi istisnasından yararlanan kısmın cezası ile birlikte tahsil edilir. Ayrıca yatırım tutarının tebliğde belirtilen rakamların üzerinde yapılması gerekir.
Defterdarlık mükelleflerin kendisine gönderdiği teşvik belgesiz yatırım formlarının tamamlandığını gösteren tamamlama formlarının bir nüshasını, her 3 ayda bir liste halinde Gelirler Genel Müdürlüğü’ne gönderir.
2000 yılı için teşvik belgesiz yatırım asgari yatırım tutarları ticari ve sınai yatırımlarda 36.0 Milyar TL, zirai yatırımlarda 7,6 Milyar TL olarak belirlenmiştir. En fazla ise ticari ve sınai yatırımlarda 76.0 Milyar TL, zirai yatırımlarda 15.0 Milyar TL olmalıdır. Bakanlar Kurulu her yıl belirleme yetkisini kullanmazsa her takvim yılı için V.U.K. nun da belirlenen yeniden değerleme oranları nispetinde arttırılacaktır.
Teşvik belgesiz yatırımlardan imalat-tarım ve hayvancılık dışında diğer sektörler yararlanamaz. İmalat sektöründe de üretim makine ve techizat yatırım harcamaları ile tarım ve hayvancılık sektöründe hayvansal ürünlerin değerlendirilmesinde kullanılacak makine ve techizat harcamaları ile küçük ve büyükbaş hayvan barınaklarının inşasında yapılan harcamalar girer. Bunun dışında hiç bir harcama yatırım teşvik belgesiz yatırım indirimi istisnasından yararlanamaz. Kullanılmış makine ve techizata yatırım indirimi uygulanmaz.
Kalkınmada öncelikli yöreler ile diğer yörelerde küçük sanayi sitelerinin küçük sanayi siteleri ve organize sanayi bölgelerinde teşvik belgesiz yatırım harcamaları yararlanabilir. Bunun dışında kalan yatırım yöreleri bu istisnadan yararlanamaz. Sadece tarım ve hayvancılık sektör harcamalar için bu şartlar aranmaz.
Teşvik belgesiz yapılacak yatırımlar komple yeni yatırım ya da tevzi modernizasyon, darboğaz giderme, yenileme, kalite düzeltme gibi nedenlerle gerçekleşen yatırımlar olabilir.
Teşvik belgesiz yatırımların yatırımının tamamlandığı ve maddi duran varlıklara kaydedildiği tarihten itibaren 2 yıl süreyle herhangi bir şekilde devredilmesi ve satılması mümkün değildir.
